တတိယေထာင္စုႏွစ္ရဲ႕ လိုက္ကာအဖြင့္ကေတာ့ အျဖစ္အပ်က္အေျပာင္းအလဲေတြနဲ႔ ထံုမႊမ္း ေနပါတယ္။ ကမၻာႀကီးတစ္ခုလံုးက မယံုႏိုင္စရာမရွိေအာင္ဘဲ ေျပာင္းလဲမႈက ျမန္ႏႈန္းျမင့္ေနပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္တိုးတက္လာတဲ့စီးပြားေရးပံုစံခြက္ေတြက တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ကြဲအက္ၿပဳိက်ကုန္တယ္။ အေျပာင္း အလဲအသစ္ကို ႀကံဳရဖို႔အတြက္ ေဆြးေျမ့ေနတဲ့ စနစ္ေဟာင္းေတြ ၿပိဳက်ကုန္ျခင္းလား။
ကံေကာင္းလုိ႔စီးပြားပ်က္တာပါ။စီးပြားပ်က္လာတာဟာ ကံေကာင္းတာဟုတ္ပါ့မလား ဒါေပမယ့္ အခြင့္အလမ္းသစ္ေတြက ကံမေကာင္းတဲ့အထဲမွာေရာပါလာတတ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာေတာ့ အခက္အခဲေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို တိုးတက္မႈေတြကို ျဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ကံဆိုးတယ္လို႔ထိုင္ေတြးေနလို႔ မျဖစ္ဘူး။
ျပႆနာႀကီးႀကီးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရေလေလ၊ လူသားရဲ႕စြမ္းရည္ဟာ ပိုမိုတိုးတက္လာေလပါပဲ။ ေခတ္ကာလႀကီးက ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလံုးကို စမ္းသပ္ဖို႔ပါ။
စီးပြားပ်က္ကပ္ေတြ ဘာေၾကာင့္ဆိုက္ရသလဲဆိုတဲ့ေမးခြန္းက ပညာရွင္ေတြၾကားမွာေတာ့ ပြတ္ေလာ႐ိုက္လႈိင္းထ၊ အေျဖအမ်ိဳးမ်ိဳးေကာက္ခ်က္အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ပါ။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးအေန နဲ႕ကေတာ့ ပညာရွင္ေတြ ရည္ၫႊန္းေျပာဆိုၾကတာ ဗားရွင္း ၂ အေနနဲ႔ပဲရွိပါေသးတယ္။ ပထမအ ႀကိမ္က ေဘာဂေဗ’ပညာရွင္ဂြၽန္ေမနပ္ကိန္းရဲ႕ ေငြေၾကးေတြကို လည္ပတ္သံုးစြဲေရး ေပၚလစီနဲ႔ကယ္ တင္ခဲ့ပါတယ္။ ေငြေၾကးဟာလူ႔ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ေသြးေတြလိုပဲ စီးပြားေရးအတြက္ အေရးႀကီးဆံုးပါ။ ၿပီးေတာ့ လွည့္ပတ္စီးဆင္း
မႈအားေကာင္းရင္ အဲဒီနိုင္ငံရဲ႔စီးပြားေရး၊က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္မွာပါပဲ။ လက္ရွိလည္း အေမရိကန္ဗဟိုဘဏ္က ေဒ’ၚလာ ၇၀၀ ဘီလီယံနဲ႔ အေမရိကန္ရဲ႕ ေငြေၾကးေစ်းကြက္ ကို က်ားကန္ေပးဖို႔စီစဥ္ေနတယ္။ ဥေရာပ၊ အာ႐ွနဲ႔ အျခားေဒသဆိုင္ရာ ေငြေၾကးအဖြဲ႕အစည္းေတြက အရန္ေငြေၾကးေတြနဲ႔ ေငြေၾကးယႏၲရားေတြကို အေျခမပ်က္ေအာင္ က်ားကန္ထားပါဦးမယ္။ဒ’ါေပမယ့္ ဒီလိုျပဳလုပ္ထားတာဟာ လက္ရွိေစ်းကြက္ေတြ ထပ္မံၿပိဳမဆင္းသြားေအာင္ဘဲ တက္ႏိုင္ပါတယ္။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ စီးပြားေရးျပန္လည္လည္ပတ္ႏိုင္ဖို႔အတြက္က အခ်ိန္ယူရဦးမွာပါ။ ဘာေၾကာင့္ စီးပြားပ်က္သလဲဆိုေတာ့ အေျခခံအခ်က္ ႏွစ္ခ်က္ရွိပါတယ္။ အလြန္အမင္းစုေဆာင္းမႈနဲ႔ ၀င္ေငြကို အဆမတန္ ႀကိဳတင္သံုးစြဲမႈေတြေၾကာင္ပါပဲ။ ၂၀၀၅ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းမွာ ကမၻာႀကီးဟာ ေဒၚလာ ၁၁ထရီယံေလာက္ စုေဆာင္းခဲ့တယ္လို႔IMF ကခန္႔မွန္းခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေငြေသအိုင္ေတြဟာဒီကေန႔ စီးပြားေရးကို ယိုင္လဲသြားေစတဲ့ ထိုးႏွက္ခ်က္တစ္ခုျဖစ္ေနပါတယ္။
ဥေရာပရဲ႕ပင္စင္စုေဆာင္းေငြမ်ား၊ ဂ်ပန္ရဲ႕အိုနာစာရန္ပံုေငြမ်ား၊ အာရွသူေဌးေတြရဲ႕ အက္ဆက္ ၀ယ္ယူမႈေတြက ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္းကို တစ္နည္းတစ္ဖံု ပတ္သက္ေနပါတယ္။ အျခားတစ္ဖက္ ကလည္း ေရနံေစ်းႏႈန္းေတြကအဆမတန္တိုးျမင့္လာေနတယ္။ ၂၀၀၃ခုႏွစ္က ေရနံတစ္စည္ကို ၂၉ ေဒၚလာအထိ တက္သြားလို႔ ၿဗိတိန္လမ္းမေတြေပၚမွ ထရပ္ကားေတြရပ္ၿပီး ဆႏၵျပပြဲေတြ ေပၚေပါက္ခဲ့ ဖူးေပမယ့္ ၂၀၀၈ခုႏွစ္မွာ ေဒၚလာ ၁၄၀ ထိ တက္သြားတဲ့ ေရနံေစ်းကိုေတာ့ တစ္ကမၻာလံုးက ေအာင့္ အီးသည္းခံေနခဲ့ရတယ္။ ႐ုရွား၊ အိုပက္နဲ႔ အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို ပိုက္ဆံ အလံုး အရင္းနဲ႔ လွိမ့္၀င္သြားပါတယ္။
အာရွေငြေၾကး အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ ဖင္ထိုင္သြားခဲ့ရတဲ့ ဂ်ပန္နဲ႔ အာရွက်ားေတြေနရာမွာ တ႐ုတ္က စီးပြားေရးအင္ဂ်င္ကို ၀င္ကိုင္လာပါတယ္။
၂၀၀၁ စက္တင္ဘာ ၁၁ အၾကမ္းဖက္မႈအၿပီး အေမရိကန္နဲ႔ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရးဥပေဒအရ အိႏၵိယတိုက္ငယ္ကို အိုင္တီပညာရွင္ေတြ လူငယ္ေ
တြ ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာခဲ့ပါတယ္။ လက္ဗလာ၊ ေျခဗလာနဲ႔ ျပန္လာတဲ့လူငယ္ေတြကအုိင္ဒီယာေတြပါလာပါတယ္။ သူတို႔ကေန႔ခ်င္းညခ်င္း မီးခိုးတိတ္ ကုန္စည္ေတြ ထုတ္လုပ္ေတာ့တာပဲ။ မြန္ဘိုင္းကို အေျခစိုက္ၿပီးကမၻာအရပ္ရပ္ကို ေဆာ့၀ဲေတြေရာင္းခ်တယ္။ Outsourcing ေတြလက္ခံေဆာင္ရြက္တယ္၊ ၂၀၀၇ အိမ္ၿခံေျမ အက်ပ္အတည္းအၿပီးမွာေတာင္ ေၾကြးဆုိးေတြေၾကြးျပန္ေတာင္းတဲ့ လုပ္ငန္းကို အိႏၵိယလူငယ္ေတြက က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔လုပ္ ေဆာင္လာၾကတယ္။
၁၉၃၀ ကာလေလာက္က “ဘဏ္ေတြက ငါတို႔၀ါခင္းေတြကို ဘာေၾကာင့္သိမ္းယူတာလဲ” ဆိုတဲ့ အုတ္ကီးေတြ ညည္းရတဲ့အျဖစ္မ်ိဳး တစ္ေက်ာ့ျပန္လာတာပါ။
“အဘိုးက ‘ဒီ ေၿမကို အသက္နဲ႔ရင္းၿပီး ရယူထားတာကြ၊ အေဖက်ေတာ့ ဒီေျမေပၚမွာ ေမြးခဲ့တာ။ ေပါင္းပင္ျမက္ပင္ေတြကို ပင္ပန္းႀကီးစြာရွင္းၿပီး စိုက္ပ်ိဳးေျမျဖစ္ေအာင္ လုပ္ထားတာ။ က်ဳပ္တို႔လည္း ဒီေျမမွာ ေမြးခဲ့တာ။ ရာသီဥတုအရမ္းဆိုး၀ါးတဲ့ႏွစ္ေတြမွာ အေဖေငြနည္းနည္း ေခ်းခဲ့ ရတယ္။ သူ႔ခမ်ာ အခက္အခဲႀကံဳလာေတာ့ ေငြမေခ်းလို႔ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ဒီေျမကို ဘဏ္ကပိုင္သြားေရာ။ဒ’ါေပမယ္႔ ဒီေျမမွာ က်ဳပ္တို႔ဆက္ေနခဲ့တယ္။ စိုက္ပ်ိဳးလို႔ထြက္တဲ့သီးႏွံေတြထဲက က်ဳပ္တို႔နည္းနည္းပဲရတာ။
“‘ဒါေၾကာင့္ဒီေျမဟာ က်ဳပ္တို႔ေျမပဲ၊ က်ဳပ္တို႔ေျမ။”"မဟုတ္ဘူးကြ၊ ဘဏ္ကပိုင္တဲ့ေျမ။ မင္းတို႔ထြက္သြားေပးရမယ္။” ဂြၽန္စတိန္းဘတ္ရဲ႕ ဇာတ္ ၀င္ခန္းတစ္ခန္းပါ။ ၁၉၃၀ ကာလက အုတ္ကလာဟိုးမားက ေျခသလံုးအိမ္တိုင္ျဖစ္က်န္ခဲ့တဲ့ အေမ ရိကန္ ယာသမားေတြအေၾကားပါ။ စူးအက္တူးေျမာင္းေၾကာင့္ စပါးအေရာင္းအ၀ယ္ေတြေကာင္းၿပီး ႀကီးပြားလာတဲ့ အေရွ႕ေတာင္အာရွသားေတြက်ေတာ့ . . .။
“အတိုးခဏ ဆိုင္းခ်င္လို႔ပါ ဘာဘူရယ္။”
“မရဘူး။ က်ဳပ္တို႔ကလည္း ဘဏ္ကို အတိုးျပန္သြင္းေနတာ။ အခု ဘဏ္က က်ဳပ္တို႔ကို ပိုက္ဆံျပန္ေတာင္းေနၿပီ။”
“စပါးေစ်းကဒီႏွစ္ႏွစ္ ခြက္ခြက္လန္ေအာင္႐ႈံးတာ။ ရသမွ်လည္း ဘာဘူကို အကုန္ထိုးအပ္ တာပဲ။”
“ငါလည္း ဘာတတ္ႏိုင္မွာလည္း ၀ယ္မယ့္သူမွ မရိွတာအတိုးမတက္ႏိုင္ရင္ လယ္ခြဲေရာင္း ေပါ့”
သမီးေပးတာေတာင္ ခ်စ္တီးအေၾကြးက မေၾကႏိုင္ဆိုတဲ့ ခါးခါးသီးသီးျဖစ္ရပ္ အေရွကေတာင္ အာရွက လယ္သမားေတြ ခံစားလိုက္ရပါတယ္။
၁၉၃၀ေတြနဲ႔ မတူတဲ့အခ်က္က ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္းကအျပန္႔က်ယ္လာတာပါပဲ။ ေလးမန္းဘ ရားသားဘဏ္ကို လက္လႊတ္ဆံုး႐ႈံးၿပီး၊ ေအအုိင္ဂ်ီ ကို မကယ္တင္ႏိုင္ခင္ စပ္ၾကား
မွာေတာ့ စင္ကာပူက စေတာ့ရွယ္ယာရွင္ေတြက ေနမထိမထုိင္မသာပါ။ အေမရိကန္က စေတာ့ရွယ္ယာၫႊန္းကိန္းေတြက ကမၻာေပၚက စိုးရိပ္ေသာကေတြကို ကိုယ္စားျပဳေနပါေတာ့တယ္။ အနာဂတ္၀င္ေငြ အလြန္အမင္း ႀကိဳတင္သံုးစြဲမႈ ျဖစ္စဥ္က ကမၻာ့ေငြေၾကးကို အက်ပ္အတည္းကာလထဲ ထိုးစိုက္သြားေစခဲ့ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ စီးပြားပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေလးေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ေရတြက္ၾကည့္ရေအာင္၊ ကာကြယ္ေရးစရိတ္အဆမတန္ တိုးျမင့္လာျခင္း၊ အခြန္ေလ်ာ့က်ျခင္းနဲ႔ အလြန္အကြၽံစုေဆာင္းျခင္း၊ အဆမတန္ႀကိဳတင္သံုးစြဲျခင္းနဲ႔ စိတ္ကူးယဥ္ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈေၾကာင့္တို႔ပဲ ျဖစ
္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အက်ပ္အတည္းကာလမွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ရစရာ အခြင့္အလမ္းတစ္ရပ္ ရွိပါေသးတယ္။ အဲဒါကေတာ့ လက္ရွိကမၻာႀကီးထက္ ပိုေကာင္းမြန္တဲ့ကမၻာႀကီးကို ခ်ီတက္ဖို႔ ေကာင္းမြန္ေသခ်ာတဲ့ အေျပာင္းအလဲ ေတြနဲ႔ စတင္ၾကဖို႔ပါပဲ။
အေမရိကန္မွာ အၿပီးသတ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြမလာခင္ ၂၀၀၇ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏိုဘယ္ဆုရွင္ အယ္ဂိုးက ဘားရတ္အိုဘားမားကို လူသိရွင္ၾကား ေထာက္ခံလိုက္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့သမၼတႀကီး လင္ကြန္းနဲ႔ ခိုင္းႏႈိင္းေျပာဆိုသြားခဲ့ပါတယ္။ မစၥတာ အယ္ဂိုးအေနနဲ႔ ဘားရတ္အိုဘားမားဘက္ကေန ၾကြား၀ါလြန္းေနရာ က်မလားေတာ့ မသိပါဘူး။ သူကေတာ့ ကမၻာႀကီးကို မကိုင္တြယ္မထိရေသးပါ ဘူး။ အေျပာင္းအလဲဆိုတဲ့ စကားလံုးနဲ႔ အိုဘားမား ေရြးေကာက္ပြဲအႏိုင္ရလိုက္ပါတယ္။ ေတာင္အာဖ ရိက သမၼတေဟာင္း နယ္ဆင္မင္ဒဲလားရဲ႕ သ၀ဏ္လႊာထဲမွာေတာ့ စိတ္၀င္စားစရာ စကားတစ္ခြန္းပါ လာပါတယ္။ မစၥတာအိုဘားမားဟာ ကမၻာေပၚက ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ထပ္မံေပါက္ ပြားသူလို႔ အဓိပၸာယ္သက္ေရာက္တဲ့စကားစုပါ။ အိုဘားမားလက္ကိုင္သံုးစြဲခဲ့တဲ့ စကားလံုးကလည္း အေျပာင္းအလဲ၊ ကမၻာႀကီးနဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ လိုအပ္ေနတာကလည္း အေျပာင္းအလဲပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ အိုဘားမားကိုယ္တိုင္က အေျပာင္းအလဲပါ။
ဘာေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲကို အေရးတႀကီး လိုအပ္ေနတာလဲ၊ အေျပာင္းအလဲထဲမွာ 
လက္ရွိ အက်ပ္အတည္းထဲက ေဖာက္ထြက္ဖို႔အတြက္ ပိုမိုေကာင္းမြန္တဲ့ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိေနလို႔ပါ။ ေခါက္႐ိုးက်ိဳးေနတဲ့ စနစ္ေဟာင္းေတြေပ်ာ့ကြက္ ဟာကြက္ေတြ ရွိေနတဲ့ စနစ္ေဟာင္းေတြကို ေဆးၿမီး တိုနဲ႔ ေမာင္းႏွင္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ေတြအၿပီးမွာ အားေကာင္းေမာင္းသန္တဲ့စနစ္တစ္ခု လူမႈဘ၀တစ္ခု အတြက္ ကြၽန္ေတာ္တို႔အားလံုးဟာ ဒီကေန႔အက်ပ္အတည္းေတြကုိမ်က္ႏွာမူၿပီး ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းရေတာ့ မွာပါ။ ႏွစ္ေထာင္ျပည့္လြန္ ဆယ္စုႏွစ္ထဲ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ လူမည္းသမၼတ၊ အရင္းရွင္ ကြန္ျမဴနစ္ႏိုင္ငံေတာ္၊ အာကာသခရီးသြားလုပ္ငန္း၊ အုိင္တီ ေပါက္ကြဲမႈ၊ ကမၻာ့ေငြေၾကး အက်ပ္အတည္း၊ မုန္တိုင္းႀကီးမ်ား၊ ကမၻာေျမစိမ္းလန္းစိုေျပေရးတို႔နဲ႔ တစ္ရံမလပ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြနဲ႔လႈပ္ရွားေျပာင္း လဲေနပါတယ္။
အေမရိကန္နဲ႔ ကမၻာ့ေစ်းကြက္ထဲမွာ လတ္တေလာေပ်ာက္ေနတဲ့ ယံုၾကည္မႈေတြက အေကာင္ အထည္ မေဖာ္ရေသးတဲ့ သမၼတသစ္အိုဘားမားရဲ႕ စကားေတြေၾကာင့္ ေစ်းကြက္ထဲမွာ ယံုၾကည္မႈ တခ်ိဳ႕ ျပန္လည္ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ေရနံေစ်းက ေဒၚလာ ၅၀ေက်ာ္ထိ ျပန္ျမင့္လာပါတယ္။ ေရႊတန္ဖိုး ျပန္မလာသလို၊ ကမၻာ့အႀကီးဆံုး ဘဏ္လုပ္ငန္းစုျဖစ္တဲ့ Citigroup ကုိ ကယ္တင္မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ေၾကာင့္ စေတာ့ရွယ္ယာေစ်းေတြ ျပန္လည္ျမင့္တက္လာတာပါပဲ။
စီးပြားေရးဂု႐ုႀကီး အဒမ္စမစ္က ေစ်းကြက္ကို အစိုးရက ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္တာကို သေဘာ မက်ပါဘူး။ ေစ်းကြက္မွ အလိုအေလ်ာက္ ထိန္းညႇိဖို႔ ခလုတ္ေတြရွိတယ္လို႔ သူကယံုၾကည္တယ္။ ၿပီး ေတာ့ ေစ်းကြက္မွာျမင္ရတဲ့လက္ေတြရွိတယ္။ဒါေပမယ့္ ၂၁ ရာစုမနက္ခင္းမွာ ေတာ့ Globalcompanyေတြသိပ္မ်ားေနလြန္းသလို၊ ကမၻာပတ္လည္ျဖန္႔က်က္လာတဲ့ ေကာ္ပိုရိတ္ေစ်းကြက္က မျမင္ရတဲ့ လက္ေတြကိုမွ ဖမ္းခ်ဳပ္ဖို႔ ႀကိဳးစားလာၾကပါတယ္။ ေကာ္ပိုရိတ္ စီအီးအိုေတြဟာ ဖာ႐ို ဘုရင္ေတြထက္ လိုခ်င္တပ္မက္မႈ ပိုမိုမ်ားျပားလာတယ္။ သူတို႔က ႏိုင္ငံမ်ားရဲ႕ဓနကို သူတုိ႔အိတ္ေထာင္ ထဲ ေလွာင္ထည့္ထားခ်င္လာၾကတယ္။ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရးတို႔ကို စီးပြားေရးၾသဇာနဲ႔ တြန္းတိုက္ခ်င္ၾက တယ္။ သူတုိ႔ရဲ႕ အင္ပုိင္ယာဟာ ႏုိင္ငံမ်ားၾကားက နယ္ၿခားမ်ဥ္းေတြကုိ
ေက်ာ္လႊားသြားခာခ်င္တယ္။ တတိယကမၻာရဲ႕ မျပည့္စံုေသးတဲ့ ဥပေဒစနစ္ေတြကို ေစ်းကြက္စီးပြားေရး မ်က္ႏွာဖံုးနဲ႔ ေက်ာ္လႊားသြားလာၾကတယ္။ စီးပြားေရးကိုလိုနီနယ္ေတြကို ေစ်းကြက္စီးပြားေရးေခတ္ဦးမွာ ႏုိင္ငံစုံေကာ္ပုိရိတ္ေတြက ေျခလွမ္းျဖန္႔ခဲ့ၾကတယ္။ မျမင္ရတဲ့လက္ေတြကို မသမာတဲ့နည္းနဲ႔ ဖမ္းခ်ဳပ္ခ်င္ၾကတာ ပါ။ ႏိုင္ငံျခားတိုက္႐ိုက္ရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံမႈ FDIကို ေရငတ္သလို ငတ္မြတ္ေနတဲ့ တတိယကမၻာကအစိုး ရေတြဟာ ေကာ္ပိုရိတ စီအီးအုိ ေတြရဲ႕အေခ်ာ့အျမဴမွာ ေပ်ာ့ညြတ္ခဲ့ရတဲ့ သာဓကေတြရွိေနပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ေကာ္ပုိရိတ္ေတြရဲ႕ ေလာဘဟာ အက်ပ္အတည္းတစ္ခုဆိုက္ၿပီး ဇာတ္သိမ္းသြားၾက တာခ်ည္းပါပဲ။ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္မွာ ေဒ၀ူးရဲ႕အမာခံကုမၸဏီေတြဟာ ၀င္ေငြ၅၁ ဘီလီယံရွိၿပီး၊ ၄၅၈သန္း အ႐ႈံးေပၚခဲ့တယ္။ ႏွစ္ခ်ဳပ္စာရင္းေတြမွာ အျမတ္၀င္ေငြပိုျပ၊ အခြန္ပို ထမ္းျပၿပီးမွာ ရွယ္ယာတန္ဖိုး ႏွစ္ဆ၊ သံုးဆပိုတက္ေအာင္ လုပ္ျပတဲ့အတတ္ကို ေ၀ါစထရိကေန ဆိုးလ္အထိ စီအီးအိုေတြရဲ႕ အဌာ ရသ တစ္ပါးလို တ
တ္ေျမာက္ထားရမယ္လို႔ ေကာ္ပိုရိတ္ေလာကက ထင္မွတ္ထားၾကပါတယ္။ ေစ်း ကြက္စီးပြားေရးမွာ ေပ်ာက္ေစဆရာေတြ ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ဆင္းရဲတြင္းထဲက နင္းကန္ထိုးတက္ေန တဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ေကာ္ပိုရိတ္ပြဲစားေတြရဲ႕ သုေတသနဖန္ျပားေပၚမွာ အစမ္းသပ္ခံသတၱ၀ါေလးေတြ ျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။ တစ္သက္လံုးျဖစ္ေနတဲ့ အ႐ႈံးကို ႏွစ္ပိုင္း လပိုင္းအတြင္း အျမတ္ရာႏႈန္းေတြ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈရလဒ္ေတြ၊ ေခတ္မီၿမိဳ႕ျပႀကီးေတြ တည္ေဆာက္ျပလိုက္တယ္။ တတိယကမၻာက သူတို႔ျပန္ သယ္သြားတာက သစ္ေတာေတြ၊ တြင္းထြက္ေတြ၊ ေက်ာက္မ်က္၊ဓာတ္သတၲဳ ႐ုပ္ၾကြင္းေလာင္စာေတြ ပါပဲ။
ေငြေၾကးဟာ အေၾကြးစနစ္ေတြ လည္ပတ္မႈယႏၲရားမွာ တစ္ေနရာမွာ အဖုအထစ္ျဖစ္ခဲ့ရင္ အက်ပ္အတည္း ဆိုက္ေတာ့တာပါပဲ။ ဘဏ္ေတြဟာ အရန္ေငြသားနဲ႔ အေၾကြး
လည္ပတ္မႈတန္ဖိုးကို မွန္မွန္ကန္ကန္ က်ားကန္ေပးရပါတယ္။ ေငြေၾကးအေျမာက္အျမား စုပံုေတာင္းခဲ့ရင္ျဖစ္ေစ၊ ဘဏ္က ထပ္မံရင္းႏွီးထားတဲ့ လုပ္ငန္းေတြ အ႐ႈံးေပၚရင္ျဖစ္ေစ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္း ဆိုက္ေရာက္တတ္ပါ တယ္။ စာရင္းလိမ္ျပတတ္တဲ့အတတ္ဟာ အက်ပ္အတည္းဆိုက္ေစတာကလြဲလို႔ အက်ိဳးျဖစ္ထြန္းမႈ နည္းပါးပါတယ္။ ေရတိုမွာေတာ့ ၿမိဳးၿမိဳးျမက္ျမက္အက်ိဳးရွိသေယာင္ဆိုေပမယ့္ အျမတ္ရာႏႈန္းေတြ ခ်ည္း မ်က္စိမွတ္တြက္ေနရင္ေတာ့ ေခ်ာက္ကမ္းပါးဘက္ ဦးတည္ေလွ်ာက္ေနသလိုပါပဲ။
ခႏၶာကိုယ္ေလျဖတ္သလို အေၾကြးခ်ထားတာေတြက ျပန္မဆပ္ဘူး။ ဦးေႏွာက္ကို ေသြးတိုး သလို ေၾကြးပူေတြက အတိုးတက္ၿပီဆိုရင္ေတာ့ ႏွလံုးကိုေလဟပ္ခံရတာပါပဲ။ အာရွေငြေၾကးအက်ပ္ အတည္းမွာ ထုိင္းႏိုင္ငံ ေဆာက္လုပ္ေရးသူေဌးေတြ သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္တဲ့ အေဆာက္အအံုျမင့္ျမင့္ေတြ ေပၚက လက္လြတ္လုန္ဆင္းခဲ့ရတဲ့ သာဓကေတြရွိပါတယ္။ အေၾကြးဟာ စီးပြားအင္ဂ်င္ ေကာင္းမြန္ စြာလည္ပတ္ေနခ်ိန္မွာေတာ့ ေခ်ာဆီလိုပဲ တန္ဖိုးရွိပါတယ္။ ၀ယ္လိုအား၊ ေရာင္းလိုအားနဲ႔ စီးပြားေရး ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ တန္ဖိုးျပဂရမ္မ်ဥ္း သိသိသာသာ ျမင့္တက္သြားေစပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူဆိုတာ အၿမဲတမ္း စနစ္တက် ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ သတၱ၀ါမဟုတ္ပါဘူး။ ေသြးေလေခ်ာက္ခ်ားသလို စိတ္ဓာတ္ေတြ ေဖာက္ ျပားလာရင္ေတာ့ မိုက္မိုက္မဲမဲ သံုးျဖဳန္းတတ္လာပါတယ္။ စီးပြားေရး သိပ္ဆန္ပါတယ္ဆိုတဲ့ Money Hunter ေတြေတာင္စီးပြားဖြံ႕ၿဖိဳးမႈမ်ားလာရင္ အလြန္အကြၽံသံုးျဖဳန္းတတ္ပါတယ္။ အဆိုး ဆံုးက မျမင္ရတဲ့ ၀င္ေငြကို ႀကိဳတင္သံုးစြဲတာပါပဲ။
၁၉၉၂မွာ တ႐ုတ္ေစ်းကြက္ စီးပြားေရးေခတ္ဦးထဲမွာ စြန္႔စြန္႔စားစား ထိုးစိုက္ဆင္းလာတာက တ႐ုတ္သူေဌးေတြ မဟုတ္ပါဘူး။ ဥေရာပနဲ႔ အေမရိကန္က စြန္႔စားရင္းႏွီးျမႇပ္ႏွံသူေတြပါ။ ဆိုဗီယက္ အၿပိဳအပ်က္ထဲက သင္ခန္းစာေတြကို ေက်ညက္ခဲ့တဲ့ အာရွရဲ႕ ၾကယ္နီႀကီးဟာ တစ္ႏိုင္ငံစနစ္ႏွစ္မ်ိဳးနဲ႔ တိန္ေရွာင့္ဖိန္႔ဖီေလာ္ဆိုဖီကို ပီပီျပင္ျပင္ ကိုယ္တြယ္ျပလိုက္ပါတယ္။ နဂါးႀကီးနိုးအထကို အာရွက်ား ေတြ ကုတ္ခဲခ်င္ၾကပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၉၇ အက်ပ္အတည္းက နဂါးႀကီးကို အခြင့္အေရး ေတြ ေပးလိုက္ပါတယ္။ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးရဲ႕ ပင္လယ္ေရခပ္ေသာက္ မကုန္ဟာ တ႐ုတ္ျပည္ျဖစ္ခဲ့ ရပါတယ္။ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ စားသံုးသူေစ်းကြက္ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ လုပ္အားေစ်းကြက္နဲ႔ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက တ႐ုတ္ျပည္ကို ကုန္သြယ္ဖက္ ျဖစ္ခ်င္လာပါတယ္။ တ႐ုတ္စာ၊ တ႐ုတ္စကား၊ တ႐ုတ္ယဥ္ေက်းမႈက ကမၻာ့အႏွံ႕အျပားမွာ ေလ့လာလိုက္စားသူေတြ တိုးပြားလာပါ တယ္။
အက်ိဳးအျမတ္အေနနဲ႔ တိုင္ေပက တ႐ုတ္သူေဌးႀကီးေတြဟာ ခန္းေဆာင္နီအတြက္ ဧည့္ ေကာင္း၊ ေဆာင္ေကာင္းျဖစ္လာပါတယ္။ အရင္က အငတ္ေဘးေတြနဲ႔ အၿမဲနပန္းလံုးခဲ့ရတဲ့ ကမၻာ့ လူဦးေရအမ်ားဆံုးႏိုင္ငံႀကီးဟာ အရံေငြေၾကးအမ်ားဆံုး၊ ႏိုင္ငံေရးၾသဇာ အႀကီးဆံုးနဲ႔ Asiapasific Friendေတြရဲ႕ စိတ္ကူးအိမ္မက္ေတြကိုတြန္းတိုက္ခဲ့ပါတယ္။ တ႐ုတ္စေတာ့ ပူေဖာင္းေတြ ဘယ္အ ခ်ိန္ 
ထေပါက္မလဲလို႔၂၀၀၆ခုႏွစ္က စိုးရိမ္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးအကဲျဖတ္ေတြဟာ အေမရိကန္က ၀ါးကြမ္ နဲ႔ အင္ရႊန္ၿပိဳအက်မွာေတာ့ မင္သက္ေနခဲ့ရပါတယ္။ အက်ပ္အတည္းၾကားမွာေတာ့ upgrade လုပ္ ထားတဲက ကြန္ျမဴနစ္ပါတီဟာ ဘယ္လို၀ွက္ဖဲေတြ ကစားမလဲလို႔ ကမၻာအရပ္ရပ္က ေစာင့္ၾကည့္ေန တုန္းပါ။
အေနာက္နဲ႔ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးဆက္ဆံတတ္တဲ့ အာရွနိုင္ငံေတြထဲမွာ အိႏၵိယက ထိပ္ဆံုးမွာပါ ၀င္ပါတယ္။ မဇၥ်ိမသားေတြက ကမၻာနဲ႔မ်က္ေျခမျပတ္ေအာင္ ရင္းရင္းႏွီးႏွီး ဆက္ဆံတတ္ပါတယ္။ စာမတတ္သူသန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ရင္၀ယ္ပိုက္ထားသလို ကမၻာေပၚမွာ အေတာ္ဆံုးဦးေခါင္းေတြကို လည္း ေခတ္အဆက္ဆက္ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ထုတ္လုပ္တတ္ပါတယ္။ ယမထာေရႊၾကိမ္လံုး ရယ္နဲ႔ ထြန္တံုးကိုတဲ့ေျခေတာ္တင္ဆိုတဲ့ ျဗဟာရျပည္နယ္သားေတြရွိသလို၊ Cyberlab ထဲကေန ကမာၻပတ္လည္အေၾကြးေတာင္းေနတဲ့
လူငယ္မ်ားလည္းရွိေနပါတယ္။ ၂၀၀၇ အထိ စီးပြားေရးတုိးႏႈန္း ကုိးရာခုိင္ႏႈန္းရွိေနတဲ့ အိႏၵိယ
ဟာ သမၼတဘုရွ္ရဲ႕ ႏူကလီးယားေလာင္စာ ေရာင္းခ်မႈအစီအစဥ္က အိႏၵိယတုိ္က္ငယ္ကုိအားေဆးေပးလုိက္သလုိပါပဲ။ စစ္ေရး၊ စီးပြားေရး မဟာဗ်ဴဟာအရ အာရွကုိ အဲယားဖုိစ့္၀မ္းက အင္အားခ်ိန္ခြင္လွ်ာ ညွိေပးသြားတာပါ…။
မုဆုိးမမ်ားရဲ႕ ဂရားမင္းဘဏ္၊ လီမိသားစုရဲ႕ စင္ကာၤပူေကာ္ပုိရိတ္၊ သက္ဆင္ရွင္နာ၀ပ္ရဲ႕ ပဥၥလက္စီးပြားေရးအတတ္တုိ႔နဲ႕ အာရွေငြေၾကးနဲ႔ အာရွစီးပြားေရး
က မွန္ကူကြက္ဆန္ေနပါတယ္။ အာရွဟာ ကမာၻရဲ႕ ဘယ္အရပ္ေဒသထက္မဆုိ ေလာကဓံ
ကုိ ပုိခံစားဖူးၿပီး၊ ပုိၿပီးရင့္က်က္ေနတာကုိေတြ႔ ေနရပါတယ္။ အက်ပ္အတည္းဆုိတာ အာရွရဲ႕
လက္ရွိမ်ဴိးဆက္အတြက္ေတာ့ အခက္အခဲမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ အစကတည္းက ေႏွာင္ၾကဳိးမဲ့
ေစ်းကြက္မဟုတ္တဲ့အတြက္ ေစ်းကြက္အေလ်ာ့အတင္းဟာ အစုိးရမူ၀ါဒေတြနဲ႔ တုိက္ရုိက္
ပက္သက္ေနပါတယ္…။ အာရွမွာစီးပြားပ်က္ေပမယ့္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိသတ္ေသတဲ့ႏႈန္းနည္းတယ္
အိမ္ကေလးတစ္လုံးမရွိတာနဲ႔ ဘ၀ကုိအဆုံးခံမယ္ဆုိတဲ့ အေတြးမ်ဳိး အာရွသားေတြက မေတြးပါဘူး။ အာရွေငြေၾကး အက်ပ္အတည္းအၿပီး ၁၉၉၉ခုႏွစ္မွာ (ေအဒီဘီ)က
ေဒၚလာငါးဘီလီယံတန္ဖုိးရွိ ေခ်းေငြေတြထုတ္ေခ်းေပးခဲ့ဖူးပါတယ္။ ေဒၚလာသန္း၂၀၀နီးပါး
နည္းပညာအကူအညီေတြ အာရွကုိခြဲေ၀ေပးႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အခုလည္း အာရွတရုတ္ၾကီးနဲ႔
ဂ်ပန္တုိ႔က အာရွေငြေၾကးေတြကုိ က်ားကန္ေပးမယ့္ ရန္ပုံေငြတစ္ရပ္ ေအဒီဘီမွာ ထည့္
၀င္ဖုိ႔ၾကဳိးစားေနၾကပါတယ္။ ရင့္က်က္တဲ့ အာရွဟာ ေငြေၾကးအက်ပ္အတည္းကုိ ဘယ္လုိ
ေဖာက္ထြက္မလည္းဆုိတာ စိတ္၀င္စားဖြယ္ရာ ေစာင့္ၾကည့္ရမွာပါ။
တရားခံဘယ္သူလဲေဟ့
ေလးမန္းဘရားသား ေဒ၀ါလီခံဖို႔ မေလွ်ာက္ထားခင္ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္အလိုကတည္းက စီးပြား ေရးပညာရွင္ေတြက အက်ပ္အတည္းျဖစ္ေပၚလာမွာကို ႀကိဳတင္သတိေပးခဲ့တာေတြ ရွိပါတယ္။ သူတို႔ စကားေတြ အီရတ္စစ္ပြဲေလာက္ ျငင္းခုန္စရာမေကာင္းပါဘူး။ ဆက္ဒမ္ဟူစိန္ကို ဖယ္ရွာ
းၿပီးေတာ့ လည္း အမာတီနီဂ်က္နဲ႔ သမၼတဘုရွ္တို႔ ႏႈတ္လွန္ထိုးေနတာကို အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပက အာ႐ံုစိုက္ေန ၾကတယ္။ ယူ႐ိုေငြေၾကးကတျဖည္းျဖည္းမာလာတယ္။ ေရနံေစ်းက တစ္ရိပ္ရိပ္ တက္လာတယ္။ တာတာေကာ္ပိုရိတ္က အေမရိကန္သံမဏိ လုပ္ငန္းစုႀကီးကို ၀ယ္ယူလိုက္ပါတယ္။ အဂၤါၿဂိဳဟ္ေပၚ မွာ ေျမကြက္ေရာင္းတဲ့ ကုမၸဏီကို တ႐ုတ္အစိုးရကအေရးယူလိုက္တယ္။ အေမရိကန္ ဗဟိုဘဏ္ ဥကၠ႒ အလန္ဂရင္းစပန္း အနားယူသြားတယ္။ ၁၉၃၃ေနာက္ပိုင္း အေမရိကန္ေငြေၾကးရဲ႕ အဆိုးဆံုး ႏွစ္ကာလေတြကို ရင္ဆိုင္လာရပါတယ္။ ကမၻာေပၚက စီးပြားေရးေ၀ဖန္သူေတြက ဘုရွ္အစိုးရအေပၚ ျပႆနာအစုအေ၀းကို ပံုခ်လာၾကပါတယ္။ သမၼတဘုရွ္ကလည္း သမိုင္းတြင္ေစမယ့္ ေ’ၚလာဘီလီ ယံ ၇၀၀ကို ေငြေၾကးေစ်းကြက္ကို ကယ္တင္ဖို႔ လက္မွတ္ထိုးခဲ့ပါတယ္။ လက္ဖြာတဲ့ အေမရိကန္ေတြ အတြက္ ၿခိဳးၿခံေခြၽတာတဲ့ ေန႔ရက္ေတြ ေရာက္ရွိလာပါေတာ့ ေျခာက္ကပ္ကပ္ႏိုင္လွတဲ့ ခရစ္စမတ္ကာ လ ျဖစ္ေတာ့မွာပဲလို႔ စိုးရိပ္မကင္းၾကသူေတြလည္းဒုနဲ႔ေဒးပါ။
ပစၥည္းသခၤါရ၊ လူသခၤါရ၊ ေငြေၾကးသခၤါရ မေသမခ်င္း ျပန္ရွာလို႔ရပါတယ္။ ဒါဟာလူတိုင္း နားလည္တဲ့ သေဘာတရားပါ။ ဒါေပမယ့္ သခၤါရကို လူတိုင္းမခံစားႏိုင္တာေတာ့ အမွန္ပါပဲ။ စင္ ကာပူကေန ျပည္ေတာ္ျပန္ခြင့္ႀကံဳေနတဲ့ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြ၊ လစာေတြ ငါးရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၂၅ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ေလ်ာ့ခ်ခံရဖြယ္ရွိေနတဲ့ေနရတဲ့ ႏိုင္ငံသားလုပ္သားေတြ၊ စေတာ့ေတြလည္း႐ႈံး၊ အိမ္အေပါင္လည္းဆံုးဆိုေတာ့ အဆံုးအ႐ႈံးေတြၾကားရတာ စိတ္မခ်မ္းသာစရာပါ။
GM နဲ႕ Ford တို႔ေတာင္ အစိုးရအိတ္ကပ္ထဲက ေငြေၾကးကို မ်က္စပစ္ေတာင္းဆိုေနရပါ တယ္။ အိမ္ျဖဴေတာ္အေနနဲ႔ကလည္း လူမႈဖူလံုေရးမွာ ရန္ပံုေငြေတြထိုးသြင္းမလား။ ေ
မာ္ေတာ္ကားလုပ္ငန္းေတြ ကိုပဲ က်ားကန္ေပးမလား။
အိုဘားမားကေတာ့ ကားလုပ္ငန္းေတြကို ကယ္တင္တာလူ႕အဖြဲ႕အစည္းကို အကူအညီေပးသလိုပါပဲတဲ့။ ေစ်းႀကီးၿပီး ဆီစားတဲ့ အေမရိကန္ကားေတြကို ကမၻာႀကီးကသံုးစြဲႏိုင္ဦး မလား။ ေရနံစိမ္းတစ္ပီပါေဒၚလာ ၆၀ဆိုေတာ့ စြမ္းအင္ကိစၥကို ဧၿပီလလယ္ေလာက္ကလို ကမၻာႀကီး က ပူပန္ေနပံုမရပါဘူး။ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀တဲ့ စင္ကာပူကြၽန္းေလးမွာေတာ့ အစိုးရ၀န္ထမ္းေတြကအစ လစာေလ်ာ့ခ်ခံရဖြယ္ ရွိေနပါတယ္။ တ႐ုတ္ေတြမွာ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီတဲ့ စီမံခန္႔ခြဲမႈ ရွိတယ္ဆိုတဲ့ မစၥတာလီရဲကအသံကို သိပ္မၾကားရေတာ့ပါဘူး။
ေ၀ါစထရိမွာ ကပ္ဆိုက္ေနေပမယ့္ Ebayနဲ႕ Amazonကေတာ့ ၿငိမ္ဆိတ္ေနပါတယ္။ Network Cableေတြကေန ေ’ၚလာသန္းနဲ႕ခ်ီႏႈိက္ထုတ္ျပတတ္တဲ့ ကုမၸဏီႀကီးေတြဟာ ေငြေၾကးနဲ႕ အေရာင္းအ၀ယ္မလုပ္ရင္ ပစၥည္းခ်င္းအလဲအလွယ္အထပ္ကို ပြဲစားခထြက္လာေအာင္ ဘယ္လိုလုပ္မ လဲ ႀကံဆေနပံုရပါတယ္။ ဖရီးမားကက္ က်ဆံုးၿပီလားဆိုတဲ့စကားကို ပလူပ်ံေအာင္ ၾကားေနရေပ မယ့္ ပခံုးတြန္႔ျပမယ့္ Cyber ကုမၸဏီႏွစ္ခုပါ။ ပိုင္ဆိုင္မႈအက္ဆက္ ေတြကို မွတ္ေက်ာက္တင္ေပးတာပါ။ ေႏွာင္ႀကိဳးမဲ့ေစ်းကြက္ဇာတ္လမ္းေတြမ်က္ရမ္းမွန္းဆေျပာဆိုၾကတာ ကို ျပန္လည္ေခ်ပခ်က္ေတြပါ။ ဖလွယ္မႈတန္ဖိုး၊ သိုေလွာင္မႈႏႈန္းစံ၊ ကမၻာ့စီးပြားေရး အဘိဓာန္ထဲမွာ ထည့္သြင္းေရးသားဖို႔ အေတြ႕အႀကံဳတစ္ရပ္၊ အေျပာင္းအလဲေတြ စလုပ္ဖို႔ အခြင့္အေရးေကာင္း။
စီးပြားပ်က္ကပ္ကို ဘယ္ႏွစ္၊ ဘယ္အခ်ိန္ဘယ္လိုအေျခအေနမ်ိဳးနဲ႔ ေက်ာ္လႊားႏိုင္မယ္လို႔ ဘယ္လိုပညာရွင္မ်ားမွ တိတိက်က်မေျပာႏိုင္။ ဘယ္ေတာ့မွ အဆံုးသတ္မွာလဲဆို တာ မသိႏိုင္ေပမယ့္ အရာအားလံုးဟာ အစကျပန္စၾကရမွာပါ။
ေအာင္ပိုင္စိုး
ကိုးကား
(၁) ႏိုင္ငံမ်ား၏ စီးပြားေရး – (ေက်ာ္၀င္း)
(၂) ကမၻာလံုးစီးပြားေရး အဘိဓာန္ – (ေက်ာ္၀င္း)
(၃) ကမၻာ့စီးပြားေရး ဇာတ္ခံုေပၚမွ ပံုရိပ္မ်ား (ေမာင္၀ံသ)
(၄) အင္တာနက္